De wet vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht
Per 1 januari 2025 is de Wet vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht in werking getreden, met als doel het bewijsrecht zowel te moderniseren als te vereenvoudigen. De nieuwe regels zijn van toepassing op procedures die vanaf deze datum aanhangig worden gemaakt. In deze blog bespreken we de belangrijkste wijzigingen in het bewijsrecht.
Aanvulling op de waarheidsplicht
Artikel 21 Rv, waarin staat dat partijen verplicht zijn om de feiten die voor de beslissing van belang zijn volledig en naar waarheid aan te voeren, wordt uitgebreid met twee nieuwe leden. Hierin wordt bepaald dat partijen ook verplicht zijn om, voorafgaand aan de procedure, zoveel mogelijk bewijs en informatie te verstrekken. Deze aanvulling heeft als doel de snelheid en efficiëntie van procedures te bevorderen.
Voorlopige bewijsverrichtingen
Partijen kunnen, voorafgaand aan een procedure, de rechter verzoeken om een voorlopige bewijsverrichting te gelasten, bijvoorbeeld in de vorm van een getuigenverhoor, deskundigenonderzoek, of een plaatsopneming. Tot de invoering van de Wet vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht bestonden er voor deze verschillende bewijsverrichtingen afzonderlijke regelingen. Sinds dit jaar zijn deze regelingen samengevoegd, waardoor het mogelijk is om meerdere verzoeken in één verzoekschrift in te dienen. Deze wijziging maakt het verzamelen van bewijs efficiënter en vergemakkelijkt de mogelijkheid om rechterlijke tussenkomst te vragen.
Verbetering inzagerecht
De wet bepaalt dat een partij die niet beschikt over gegevens die essentieel zijn voor het verhelderen van de feiten of voor het beoordelen van haar rechtspositie, deze kan opvragen bij de partij die over deze gegevens beschikt. Dit inzagerecht wordt nu verder verduidelijkt door het onderdeel te maken van de regeling voor voorlopige bewijsverrichtingen. Hierdoor komt voorop te staan dat een partij zonder tussenkomt van de rechter aanspraak kan maken op inzage zowel tegenover de wederpartij bij een rechtsbetrekking als tegenover een derde. Indien de wederpartij of een derde niet meewerkt of er een geschil ontstaat, kan inzage via een verzoek om een voorlopige bewijsverrichting worden afgedwongen.
Bewijsbeslag en proces-verbaal van constateringen
De nieuwe wet biedt de mogelijkheid om, voor een partij die vreest dat bewijsmateriaal in het bezit van een ander wordt vernietigd of verduisterd, conservatoir beslag te leggen op dat bewijsmateriaal. Hiervoor is wel toestemming van de rechter nodig. Dit beslag heeft uitsluitend betrekking op het veiligstellen van het bewijs, en biedt geen recht op inzage in de inhoud. Het conservatoir bewijsbeslag is een codificatie van al geldende jurisprudentie, waardoor er in de praktijk ten aanzien van deze wijziging weinig verandert ten opzichte van de eerdere situatie.
Daarnaast is er in de nieuwe wet een aanvullende bewijsbewarende maatregel opgenomen: het zogenaamde proces-verbaal van constateringen, dat door de deurwaarder kan worden opgesteld. Dit proces-verbaal bevat een gedetailleerde beschrijving van de feiten en heeft tot doel te voorkomen dat bewijs van bepaalde feiten wordt vernietigd, verduisterd of verloren gaat.
Bewijskracht partijgetuige
Artikel 164 lid 2 Rv, waarin de bewijskracht van de verklaringen van partijgetuigen werd beperkt, is geschrapt. Met het vervallen van dit artikel komt deze beperking te vervallen. Dit draagt bij aan de vereenvoudiging van het bewijsrecht en maakt de omgang met beschikbare bewijsmiddelen praktischer.. De beperking van de bewijskracht in art. 164 lid 2 Rv was bovendien wat overbodig, aangezien de waardering van de verklaringen van partijen al aan het vrije oordeel van de rechter wordt overgelaten, zoals vastgelegd in artikel 152 Rv. Het is vanzelfsprekend dat de rechter bij het beoordelen van de waarde van een getuigenverklaring rekening houdt met de positie van de persoon die deze verklaring heeft afgelegd.
Het nieuwe bewijsrecht introduceert een aantal aanzienlijke veranderingen. De tijd zal leren hoe deze veranderingen uitpakken in de praktijk.
